Mục lục bài viết

Tinh bột là gì ? Phân loại tinh bột

Tinh bột là gì ? Tinh bột (polisacarit carbohydrat) là thành phần cơ bản trong thức ăn giúp tạo ra năng lượng cho cơ thể. Tinh bột chứa hỗn hợp amilopecyin và amilozo theo tỷ lệ giao động (từ 80:20 đến 70:30). Tinh bột có nhiều trong các loại rau, củ, trái cây, hạt, ngũ cốc trong tự nhiên

Tinh bột có công thức hóa học là (C6H10O5)n

Tinh bột tồn tại ở hai dạng amylopectin và amylose. Loại chất này có nhiều trong các thực phẩm như: Lúa gạo, lúa mì, bắp, củ sắn, khoai tây, khoai lang,…

Phân loại các dạng tinh bột

Dựa trên đặc điểm dinh dưỡng dinh bột nhân tạo hay tinh bột trong thực phẩm được phân thành 3 nhóm. Cụ thể:

Tinh bột hấp thụ nhanh (RDS): Dạng này tồn tại ở các thực phẩm nấu chín bánh mì, cơm, khoai tây, được cơ thể chuyển hóa nhanh chóng thành glucose.
Tinh bột hấp thụ chậm (SDS): Dạng này có cấu trúc khá phức tạp, như ngũ cốc, các loại hạt, được cơ thể phân giải từ từ.
Tinh bột đề kháng (RS): Dạng này không thể tiêu hóa trong ruột non, chúng như một dạng chất xơ, giúp hỗ trợ hệ vi khuẩn đường ruột. Tinh bột kháng được chia thành bốn loại:
- RS1 (các loại hạt, ngũ cốc và đậu)
- RS2 (chuối xanh và khoai tây sống n)
- RS3 (các loại thực phẩm nấu chín để nguội, như bánh nướng, cơm)
- RS4 (bánh mì)

Tinh bột có trong thực phẩm nào?

Nhóm thực phẩm giàu tinh bột vô cùng đa dạng, có thể kể đến như:

Các loại cơm như: Cơm trắng, cơm nếp, cơm gạo lứt, cơm nếp cẩm, cơm gạo huyết rồng.
Các loại đậu: Đậu hà lan, đậu xanh, đậu nành, đậu đỏ, đậu đen,…
Các loại bánh mì, ngũ cốc, bánh đa, miến, sợi mì, nui, bún, phở
Các loại trái cây có nhiều tinh bột: Xoài, táo, chuối, quả mọng, bơ, dưa gang,…

Tác dụng của tinh bột với cơ thể

Tinh bột là một trong những nhóm thực phẩm cung cấp năng lượng chính cho cơ thể. Vai trò của loại chất này bao gồm:

Cung cấp năng lượng cho con người

Các loại thực phẩm giàu tinh bột như: Cơm, bún, yến mạch, bánh mì được con người sử dụng hàng ngày nhằm cung cấp năng lượng. Các loại thực phẩm này giàu glucose cung cấp năng lượng cho các tế bào, cơ quan, mô quan trọng trong cơ thể. Glucose lưu thông trong máu, cung cấp năng lượng đến khắp các tế bào cơ thể. Tinh bột còn cung cấp năng lượng cho hệ thần kinh và não bộ.

Cung cấp khoáng chất và chất xơ

Các thực phẩm giàu tinh bột còn chứa nhiều chất xơ cùng các khoáng chất thiết yếu cho cơ thể. Chất xơ hòa tan và không hòa tan giúp hỗ trợ tiêu hóa, nhuận tràng. Trong đó có thể kể đến các loại thực phẩm giàu tinh bột chứa hàm lượng chất xơ cao như: Khoai lang, củ sen, cà rốt,… Thực phẩm giàu tinh bột còn có các khoáng chất như: Vitamin B, canxi, sắt,…

Các tác dụng của tinh bột kháng với sức khỏe

Tinh bột kháng không bị phân hủy thành đường mang đến nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe. Loại tinh bột này không chuyển hóa thành glucose mà cung cấp lợi khuẩn cho đường ruột. Từ đó giúp làm chậm quá trình hấp thu carbohydrate, cải thiện độ nhạy insulin; Ngăn ngừa quá trình phát triển ung thư trực tràng, kiểm soát cân nặng,…

Cách ăn tinh bột tốt cho sức khỏe

Trong chế độ ăn hàng ngày lượng tinh bột nên chiếm 45-65% tổng lượng calo. Ví dụ mỗi ngày bạn nạp 1000 calo thì nên ăn khoảng 112-225g tinh bột/ngày. Tốt nhất bạn nên ăn các loại tinh bột tốt từ rau củ, các loại hạt cũng như tinh bột kháng. Đối với người thừa cân nên sử dụng các loại tinh bột tốt, chứa hàm lượng chất xơ dồi dào. Có thể kể đến như: Ngũ cốc nguyên hạt, nguyên cám, bánh mì nâu, khoai lang, bột sắn dây,…

Theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ khuyến cáo, cần bổ sung khoảng 24 gam chất xơ mỗi ngày đối với nữ trưởng thành và 34 gam mỗi ngày đối với nam trưởng thành.

Tinh bột với sinh vật

Tinh bột là nguồn thức ăn của hầu hết các sinh vật trên trái đất, từ động vật như: Khỉ, vượn, đười ươi, gà, vịt, heo, cho tới các vi sinh vật, vi khuẩn,…

Vi sinh vật để phát triển cũng rất cần hàm lượng tinh bột để có thể phát triển, sinh sản. Trong xử lý nước thải, nếu hàm lượng vi sinh bị thiếu, người ta sẽ bổ xung thêm tinh bột để nuôi cấy vi sinh. giúp vi sinh phát triển tốt hơn. hiệu quả hơn trong xử lý nước thải.