Mục lục bài viết

1. Tổng quan về giấy phép môi trường

Giấy phép môi trường (GPMT) là văn bản pháp lý do cơ quan quản lý nhà nước cấp, cho phép các tổ chức, cá nhân thực hiện hoạt động sản xuất, kinh doanh có tác động đến môi trường. Được giới thiệu trong Luật Bảo vệ Môi trường (BVMT) 2020 (có hiệu lực từ 01/01/2022), giấy phép môi trường thay thế các thủ tục hành chính trước đây như phê duyệt đánh giá tác động môi trường (ĐTM), xác nhận kế hoạch BVMT, giấy phép xả thải… Mục tiêu là đơn giản hóa thủ tục, tăng cường hiệu quả quản lý và thúc đẩy tuân thủ pháp luật.

2. Căn cứ Pháp lý

– Luật Bảo vệ Môi trường 2020 (Điều 39, 40).

– Nghị định 05/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 08/2022/NĐ-CP

– Nghị định 08/2022/NĐ-CP hướng dẫn thi hành luật bảo vệ môi trường 2020.

– Thông tư 02/2022/TT-BTNMT quy định chi tiết thi hành một số điều của luật bảo vệ môi trường.

3. Thời gian phải lập giấy phép môi trường

Theo điểm d, khoản 2 Điều 42 Luật bảo vệ môi trường 2020, Doanh nghiệp đã đi vào hoạt động phải thực hiện Giấy phép môi trường trong thời hạn 36 tháng kể từ ngày Luật có hiệu lực thi hành (tức là trước 31/12/2024), trừ những trường hợp đã được cấp giấy phép môi trường thành phần.

Với các giấy phép môi trường thành phần có thời hạn, thì cần phải xin giấy phép môi trường trước khi giấy phép môi trường thành phần hết hạn. (ví dụ: Giấy phép xả thải có hạn tới tháng 10.2025, thì đơn vị phải nộp hồ sơ xin giấy phép môi trường trước tháng 10.2025).
Với các giấy phép môi trường thành phần không có thời hạn, thì tối đa sau 05 năm từ ngày luật này có hiệu lực phải làm thủ tục xin cấp giấy phép môi trường. Hạn cuối là 01.01.2027.
Theo khoảng 5 điều 5 Nghị định 05/2025/NĐ-CP thì: Cơ sở đang hoạt động thuộc trường hợp phải có giấy phép môi trường trong thời hạn 36 tháng kể từ ngày Luật Bảo vệ môi trường có hiệu lực thi hành theo quy định tại điểm d khoản 2 Điều 42 Luật Bảo vệ môi trường nhưng không thuộc đối tượng phải cấp giấy phép môi trường theo quy định tại Nghị định này thì thực hiện việc đăng ký môi trường trước ngày 01 tháng 4 năm 2025, trừ trường hợp thuộc đối tượng miễn đăng ký môi trường.
Theo Nghị định 05/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung khoản 15 Nghị định 08/2022 như sau:15. Dự án đầu tư đã triển khai xây dựng nhưng chưa đi vào vận hành hoặc cơ sở đang hoạt động mà chưa có xác nhận đăng ký kế hoạch bảo vệ môi trường hoặc các hồ sơ về môi trường tương đương theo quy định thì thực hiện như sau:
a) Đối với dự án đầu tư, cơ sở có tiêu chí về môi trường tương đương với đối tượng phải cấp giấy phép môi trường, thì bị xử phạt theo quy định của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Trường hợp dự án đầu tư, cơ sở không trái với quy hoạch; phù hợp với phân vùng môi trường, khả năng chịu tải của môi trường, chủ dự án đầu tư, cơ sở phải lập hồ sơ đề nghị cấp giấy phép môi trường trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy phép môi trường theo quy định.

Với các dự án đầu tư mới, thì bắt buộc phải xin giấy phép môi trường trước khi hoạt động.

4. Vai trò của giấy phép môi trường

Đảm bảo tuân thủ pháp luật: Giấy phép môi trường buộc các chủ thể hoạt động phải đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn về bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật.

Kiểm soát tác động môi trường: Thông qua việc đánh giá tác động môi trường (ĐTM) và giám sát sau cấp giấy phép, cơ quan chức năng có thể kiểm soát và giảm thiểu các rủi ro môi trường.

Tăng cường sự tham gia của cộng đồng: Quy trình cấp giấy phép thường bao gồm các bước tham vấn, công khai thông tin, giúp nâng cao ý thức và sự giám sát của cộng đồng.

Thúc đẩy phát triển bền vững: Khi hoạt động kinh tế được thực hiện trong khuôn khổ pháp luật, doanh nghiệp sẽ có động lực cải tiến công nghệ, giảm thiểu ô nhiễm và sử dụng nguồn lực một cách hiệu quả.

giấy phép môi trường Green Star đã thực hiện

5. Phạm vi và Đối tượng Áp dụng

Giấy phép môi trường áp dụng cho:

– Dự án đầu tư, cơ sở sản xuất, khu công nghiệp.

– Hoạt động có nguy cơ gây ô nhiễm (ví dụ: khai thác khoáng sản, sản xuất hóa chất, xử lý chất thải).

– Phân loại dự án theo mức độ tác động môi trường (Nhóm I-IV), quyết định mức độ thẩm định.

6. Quy trình và Hồ sơ Đăng ký

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ, bao gồm:

– Đơn đề nghị cấp giấy phép môi trường.

– Hồ sơ giấy phép môi trường viết theo các phụ lục của Nghị định 08/2022/NĐ-CP

– Phương án quản lý chất thải, giám sát môi trường.

Bước 2: Nộp hồ sơ đến cơ quan có thẩm quyền (Bộ TN&MT hoặc Sở TN&MT tỉnh, UBND cấp huyện).

Bước 3: Thẩm định, kiểm tra thực địa (nếu cần).

Bước 4: Cấp phép trong 20-45 ngày tùy loại dự án

7. Nội dung Chính của giấy phép môi trường

– Thông tin chủ dự án, địa điểm, quy mô.

– Các nguồn phát thải như: Nước thải, khí thải

– Các công trình bảo vệ môi trường như: Hệ thống xử lý nước thải, hệ thống xử lý khí thải, hợp đồng thu gom xử lý chất thải sinh hoạt, chất thải nguy hại, chất thải công nghiệp,…

– Điều kiện về ứng phó sự cố môi trường.

– Vận hành thử nghiệm các công trình bảo vệ môi trường.

– Yêu cầu giám sát, báo cáo định kỳ.

– Thời hạn hiệu lực (tối đa 10 năm, tùy loại dự án).

Những biện pháp giúp bảo vệ môi trường hiệu quả

8. Điều chỉnh và Gia hạn

– Chủ dự án phải đề nghị điều chỉnh giấy phép môi trường khi thay đổi công nghệ, mở rộng quy mô.

– Gia hạn trước ít nhất 6 tháng khi hết hiệu lực.

9. Ý nghĩa và Tiến bộ

– Đơn giản hóa: Tích hợp 7 thủ tục thành 1, giảm thời gian và chi phí.

– Tăng cường tuân thủ: Quy định rõ trách nhiệm doanh nghiệp trong quản lý môi trường.

– Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước: Giám sát tập trung, minh bạch.

– Thúc đẩy phát triển bền vững: Cân bằng giữa kinh tế và môi trường.

10. Thách thức

– Doanh nghiệp: Khó khăn trong chuẩn bị hồ sơ kỹ thuật, thiếu kinh nghiệm.

– Đảm bảo tính khách quan và minh bạch: Việc đánh giá tác động môi trường đòi hỏi sự độc lập của các chuyên gia và cơ quan đánh giá, đồng thời cần minh bạch thông tin để người dân có thể theo dõi.

– Khả năng thực hiện giám sát: Đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng ở các cấp, đồng thời nâng cao năng lực giám sát và xử lý vi phạm.

– Cập nhật và điều chỉnh quy định: Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và thay đổi của tình hình môi trường, các quy định liên quan cần được thường xuyên cập nhật để phù hợp với thực tiễn.

11. Kết luận

Giấy phép môi trường là công cụ đột phá trong cải cách hành chính và bảo vệ môi trường tại Việt Nam. Để phát huy hiệu quả, cần nâng cao năng lực quản lý, tuyên truyền pháp luật, và tăng cường hợp tác giữa các bên liên quan. Việc thực thi nghiêm túc giấy phép môi trường sẽ góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia.