Mục lục bài viết

Hiện tượng La Nina và ảnh hưởng tới Việt Nam

Hiện tượng La Nina là lớp nước biển bề mặt ở khu vực nói trên lạnh đi dị thường, xảy ra với chu kỳ tương tự hoặc thưa hơn hiện tượng El Nino. Đây là hiện tượng đối ngược với El Niño, khi nhiệt độ bề mặt biển giảm ở cùng khu vực.

ENSO là chữ viết tắt của các từ ghép El Nino Southern Oscillation (El Nino – Dao động Nam) để chỉ cả 2 hai hiện tượng El Nino và La Nina và có liên quan với dao động của khí áp giữa 2 bờ phía Đông Thái Bình Dương với phía Tây Thái Bình Dương – Đông Ấn Độ Dương (Được gọi là Dao động Nam) để phân biệt với dao động khí áp ở Bắc Đại Tây Dương).

Hiện tượng El Nino và La Nina có ảnh hưởng đến thời tiết, khí hậu toàn cầu với mức độ khác nhau và rất đa dạng. Tuy nhiên, đối với từng khu vực cụ thể, vẫn có thể xác định được những ảnh hưởng chủ yếu có tính đặc trưng của mỗi hiện tượng nói trên.

Tác động của La Nina trên toàn cầu

Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) cho biết, cả El Nino và La Nina đều là những kiểu khí hậu ở Thái Bình Dương có thể có tác động toàn cầu đến thời tiết, cháy rừng, hệ sinh thái và nền kinh tế.

Riêng La Nina, dưới nghiên cứu của các nhà khoa học, hiện tượng này xuất hiện mang đến những tác động tiêu cực và tích cực cho con người và sinh vật biển. Cụ thể:

Dẫn đến mùa bão dữ dội hơn

Sự xuất hiện của La Nina đồng nghĩa với việc vùng nước lạnh ở 2 khu vực xích đạo và đông Thái Bình Dương khiến gió ở tầng trên Đại Tây Dương giảm đi. Kết quả là gió đứt trong khí quyển cũng giảm theo, điều này tạo điều kiện cho các cơn bão lớn, cuồng phong xuất hiện ở Thái Bình Dương.

Ngược lại với El Nino, việc La Nina xuất hiện sẽ khiến các vùng ở châu Mỹ khô, nóng hơn, gây hạn hán ở Nam Mỹ – trong khi các nước vùng Đông Nam Á, châu Á sẽ hứng chịu nhiều mưa, tuyết, bão hơn. NOAA cảnh báo: La Nina cũng có thể dẫn tới một mùa bão dữ dội hơn.

Xoa dịu nhiệt độ toàn cầu

Theo các nhà khoa học, La Nina có xu hướng làm dịu nhiệt độ toàn cầu khi nó xuất hiện và tồn tại, dẫu vậy, La Nina không thể nào xoa dịu được nhiều hiện tượng nóng lên toàn cầu đang diễn ra mạnh trên toàn thế giới, với nguyên nhân phần lớn đến từ biến đổi khí hậu nhân tạo.

Hỗ trợ sinh vật biển

Ngoài ra, NOAA cho biết, trong thời kỳ La Nina, vùng nước ngoài khơi Thái Bình Dương lạnh hơn và chứa nhiều chất dinh dưỡng hơn bình thường. Môi trường này hỗ trợ nhiều sinh vật biển hơn và thu hút nhiều loài nước lạnh hơn, như mực và cá hồi, đến những nơi như bờ biển California, Mỹ.

La Nina ảnh hưởng tới Việt Nam

Riêng với Việt Nam, sự xuất hiện của La Nina có thể khiến bão, áp thấp nhiệt đới xuất hiện nhiều hơn. Tại miền Trung và miền Nam của chúng ta sẽ đối mặt với mưa lớn và lũ lụt thường xuyên hơn.

Ông Nguyễn Văn Hưởng (Trưởng phòng Dự báo Thời tiết, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia), cho biết, dự báo từ nay đến tháng 9/2024, ENSO có khả năng chuyển sang trạng thái La Nina với xác suất 65 – 75%, có khả năng tiếp tục duy trì trạng thái La Nina trong các tháng cuối năm 2024 và đầu năm 2025.

Thời kỳ La Nina 2020-2022 cũng ghi nhận nhiều thiệt hại. Trong đó, năm 2020 cả nước có 16/22 loại hình thiên tai, với 14 cơn bão và áp thấp nhiệt đới; 120 trận lũ quét, sạt lở đất; 265 trận giông, lốc, sét… làm 357 người chết và mất tích, tổng thiệt hại trên 39.960 tỷ đồng.

Riêng thiên tai năm 2022 ở nước ta đã làm 175 người chết, mất tích, thiệt hại kinh tế gần 19.500 tỷ đồng.

Vườn thanh long bị chìm trong nước do hiện tượng La Nina

Năm 2024 và đầu năm 2025 hiện tượng La Nina xuất hiện lại rơi đúng vào thời điểm mùa mưa ở khu vực Bắc Bộ cũng như miền Trung. Mùa mưa ở Bắc Bộ diễn ra khoảng từ tháng 7 – 9, còn ở miền Trung từ 9 – 11.

Trong mùa mưa, với tổng lượng mưa lớn, cao hơn trung bình nhiều năm từ 10 – 30% sẽ gây nguy hiểm. Lượng mưa cao hơn trung bình nhiều năm sẽ làm gia tăng hiện tượng mưa lũ cục bộ, nguy cơ cao gây sạt lở và lũ quét ở vùng núi, ngập úng đô thị.

Hiện nay tình trạng mưa lũ đang diễn ra hết sức phức tạp trên toàn bộ khu vực miền trung và miền bắc, gây ngập lụt nghiêm trọng, ảnh hưởng tới phát triển nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản.

Các cánh đồng bị chìm trong nước lâu ngày làm chết cây trồng, vật nuôi.

Biện pháp phòng ngừa và ứng phó hiện tượng La Nina

Cập nhật thông tin thời tiết: Theo dõi thông tin từ các cơ quan khí tượng và các bản tin thời tiết để cập nhật về tình hình mưa lớn, lũ lụt hoặc hạn hán.

Chuẩn bị vật dụng cần thiết: Dự trữ lương thực, nước uống, thuốc men và các vật dụng thiết yếu để sử dụng trong trường hợp xảy ra thiên tai.

Kiểm tra và bảo dưỡng nhà cửa: Đảm bảo mái nhà, cửa sổ, cửa ra vào được gia cố chắc chắn để chống lại gió mạnh và mưa lớn.

Lập kế hoạch sơ tán: Xác định các tuyến đường an toàn và điểm tập kết trong trường hợp phải sơ tán do lũ lụt hoặc các nguy cơ khác.

Đối với nông dân và người làm nông nghiệp:

Điều chỉnh kế hoạch trồng trọt: Chọn giống cây trồng chịu hạn hoặc chịu ngập tốt hơn tùy theo dự báo thời tiết.

Quản lý nguồn nước: Lập kế hoạch tưới tiêu hợp lý để đối phó với tình trạng mưa lớn hoặc hạn hán.

Bảo vệ đất trồng: Sử dụng các biện pháp như phủ rơm, làm rãnh thoát nước để bảo vệ đất và cây trồng.

Đối với cộng đồng và chính quyền địa phương:

Lập kế hoạch ứng phó khẩn cấp: Phát triển các kế hoạch và quy trình ứng phó khẩn cấp để đảm bảo an toàn cho người dân.

Cải thiện cơ sở hạ tầng: Đầu tư vào hệ thống thoát nước, đê điều và các công trình phòng chống thiên tai khác.

Tuyên truyền và giáo dục cộng đồng: Tăng cường ý thức về hiện tượng La Niña và cách phòng ngừa thông qua các chương trình giáo dục và truyền thông.

Đối với ngành công nghiệp và doanh nghiệp:

Đánh giá rủi ro: Xem xét tác động của La Niña đến chuỗi cung ứng và hoạt động kinh doanh.

Lập kế hoạch dự phòng: Chuẩn bị các biện pháp dự phòng để giảm thiểu gián đoạn kinh doanh, chẳng hạn như dự trữ hàng hóa và tìm kiếm các nhà cung cấp thay thế.

Đảm bảo an toàn cho nhân viên: Thiết lập các quy trình an toàn để bảo vệ nhân viên trong trường hợp xảy ra thiên tai.